Relikwiarz Krzyża Św. wykonany został około 1400 roku. Umieszczono w nim fragment Krzyża Św., który podarował święty cesarz rzymski Fryderyk II Hohenstauf wielkiemu mistrzowi zakonu krzyżackiego Hermannowi von Salza w pierwszej połowie XIII wieku. Relikwie umieszczono na elbląskim zamku krzyżackim w kościele św. Andrzeja. Było to miejsce pielgrzymek. Po zdobyciu zamku przez mieszczan elbląskich w 12 lutego 1454 roku relikwiarz został przeniesiony do kościoła św. Mikołaja, gdzie pozostaje do dziś. W 1945 roku został silnie uszkodzony przez czerwonoarmistów. Odnowiony w 1971 roku. Z racji owych relikwii kościół ten został w 2000 roku ogłoszony przez biskupa elbląskiego ks. dr Andrzeja Śliwińskiego sanktuarium Krzyża Św.

mgr Bartosz Skop